Wat is fraude?
Van fraude is sprake als je opzettelijk handelt (of nalaat) met financieel gewin als oogmerk.
Aan knevelarij is oude wetgeving veel aandacht besteed. Lees daar het Wetboek van Strafrecht artikel 366 maar op na. Het lijkt mij onterecht dat er tegenwoordig minder aandacht voor is. Knevelarij is een ambtsmisdrijf, waarbij iemand weet dat het onterecht is, maar misbruik maakt van zijn positie als ambtenaar: om geld te innen, te ontvangen of niet uit te betalen.
Wat is financieel gewin? Soms dat je duizend euro in je handjes krijgt waar je volgens de regels geen recht op had. Soms gaat het om miljoenen en soms "gewoon" om een salaris of bonus.
Met enige regelmaat lees ik over mensen die een conflict met de Belastingdienst hadden. De rechter heeft het er druk mee, en dat leidt tot uitspraken die soms vermakelijk zijn.
Volgens de huidige regels krijg je als belastingplichtige een boete als je te weinig belasting hebt betaald. Die boete is in principe 100% boven op de te weinig betaalde belasting. Als je er nou echt niets aan kon doen, dan kan je boete verlaagd worden tot slechts 25% - naast de rente natuurlijk.
Tegelijkertijd geldt dat je voor de rechter moet verschijnen als het gaat om veel geld; heb je voor meer dan honderdduizend euro niet aan de Belastingdienst afgedragen, dan worden er gewoon gevangenisstraffen uitgedeeld van tussen de zes maanden en zes jaren. Eigenlijk is de enige manier om aan die gevangenisstraf te ontkomen een boete afspreken met de Belastingdienst, die ook in de ogen van de rechter niet te laag is.
Volgens alle geldende regels zullen betrokken ambtenaren, van laag tot hoog, zich moeten verantwoorden bij de rechter. Daar zal vastgesteld worden dat ze een financieel belang nastreefden (in de vorm van hun salaris), en dat er daadwerkelijk te veel belasting is geïnd of dat er te weinig is betaald (aan toeslaggerechtigden). Met wat pech voert zo'n enge advocaat zelfs aan dat sprake was van samenspanning, dus dat ambtenaren afspraken met elkaar maakten (over verdeling van taken en wie welk salaris zou krijgen of houden). Welk antwoord zullen die ambtenaren geven als de rechter vraagt "en u heeft de u opgedragen taak niet geweigerd"?
De strafmaat zal afhankelijk zijn van het bedrag waar betreffende ambtenaar voor verantwoordelijk was. Zeker als de slachtoffers een front vormen kan minimaal een gevangenis een aparte vleugel inrichten voor ex-belastingambtenaren.
Terecht verweer van de ambtenarij is dat werd gepoogd onmogelijke wetgeving uit te voeren. Ook al lees ik af en toe een krant, ik heb volledig gemist dat ambtenaren individueel en collectief hun beklag deden over de wetgeving en dreigden hun baan op te zeggen uit protest tegen de opgedragen onmogelijke taak. Zo erg zullen ze het dus ook niet gevonden hebben. Terwijl het echt wel heel erg was.
De echt fout is geweest toen in 2003 de Toeslagenwet werd aangenomen. Grootste probleem van de Toeslagen is dat ze inkomensafhankelijk zijn. Hoe sympathiek het ook klinkt om te zeggen dat het niet eerlijk is als mensen met een hoog inkomen extra geld krijgen van de overheid, in de praktijk leiden de inkomensafhankelijke Toeslagen tot een te hoge marginale belastingheffing; in theorie moeten mensen met een laag inkomen van de laatste duizend euro die ze verdienen er zevenhonderd inleveren, er zijn echter eenvoudig aanwijsbare groepen die tot dertienhonderd euro moeten inleveren als ze duizend euro meer verdienen. Waar mensen met en hoger inkomen vaak een stabiel inkomen hebben, is het voor mensen met een laag inkomen normaal om tot en met de kerst onzeker te zijn over hun inkomen van dat jaar; twee weken geen werk is net zo normaal als drie weekenden overwerken.
In 2014 nam (naar aanleiding van de Bulgarenfraude) de Tweede Kamer strenge regels aan om fraude te bestraffen, nadat Pieter Omtzigt die op hoge toon eiste.
© Jeroen van Rossum, 27 maart 2020 (update 9 april 2021).
De redactie van ESK belicht actuele kwesties. Wij leggen het verband tussen (fiscale) wetgeving en ondernemen, maar een persoonlijke opinie steken wij niet onder stoelen of banken. Als lezer kun je vragen op ons formulier stellen. Wij doen ons best om juiste en accurate informatie te geven, maar zijn niet aansprakelijk voor eventuele fouten of verkeerde interpretaties.
Waarschuwing: wat waar is als het wordt geschreven kan achterhaald raken door ontwikkelingen in wetgeving, techniek en economie. Raadpleeg daarom altijd een professional voordat je grote beslissingen neemt. De kosten om een deskundige in te huren wegen niet op tegen de kosten van een miskleun.